Witam
Mam nadzieję, że rozwieję wątpliwości oraz zachęcę do dyskusji merytorycznej tych, którzy mają inne informacje i potrafią je poprzeć przepisami prawa.
Wiele pytań na forum dotyczy w jaki sposób OSP ma pozyskiwać pieniądze. Wykonywanie odpłatnie czynności, o których w moich poprzednich postach, mojej straży w roku poprzednim przyniosło dochód kilka tysięcy zł. Cena za usługę oczywiście musi być taka, żeby przyniosło to dochód, a nie stratę. Np. obliczyliśmy, że dostarczenie beczki wody na teren gminy (2.5 t) to sto złotych netto. Przydomowe baseny mają od kilku poprzez kilkanaście do kilkudziesięciu ton wody. Ja nie zrezygnuję z takich pieniędzy. Każdy grosz (tysiąc) jest ważny, bo obliczyłem, że KSRG za jedną akcję płaci średnio niecałe 20 zł. (średnia obliczona na jeden wyjazd bez względu, czy trwa on 30 min. czy 30 godzin). Zdarza się, że średni gaśniczy z pełną obsadą mniej kosztuje budżet państwa niż 1 zł. za godzinę.
Podstawą działania OSP jest ustawa Prawo o Stowarzyszeniach (UPoS) oraz ustawa o ochronie przeciwpożarowej (UoOP). Przy czym UoOP jest ustawą szczególną w stosunku do UPoS i przypadku sprzecznych ze sobą zapisów stosuje się zapisy UoOP.
”W celu stworzenia warunków do pełnej realizacji gwarantowanej przepisami
Konstytucji wolności zrzeszania się zgodnie z Powszechną Deklaracją Praw
Człowieka i Międzynarodowym Paktem Praw Obywatelskich i Politycznych, umożliwienia
obywatelom równego, bez względu na przekonania, prawa czynnego
uczestniczenia w życiu publicznym i wyrażania zróżnicowanych poglądów oraz realizacji
indywidualnych zainteresowań, a także uwzględniając tradycje i powszechnie
uznawany dorobek ruchu stowarzyszeniowego, stanowi się, co następuje:”
Tyle preambuła. Podkreślono w niej wysoką - hierarchicznie rangę zasad, na których oparte jest stowarzyszenie. Oznacza to, że wolność zrzeszania się jest zasadą konstytucyjną zgodną z prawem europejskim i międzynarodowym. (różnica poglądów: co jest nadrzędne konstytucja państwa, czy prawo europejskie moją tu niewielkie znaczenie).
Art. 1. „1. Obywatele polscy realizują prawo zrzeszania się w stowarzyszeniach, zgodnie z
przepisami Konstytucji oraz porządkiem prawnym określonym w ustawach.
2. Prawo zrzeszania się w stowarzyszeniach może podlegać ograniczeniom przewidzianym
jedynie przez ustawy, niezbędnym do zapewnienia interesów bezpieczeństwa
państwowego lub porządku publicznego oraz ochrony zdrowia lub moralności
publicznej albo ochrony praw i wolności innych osób.”
Największe ograniczenia wolności zrzeszania się wprowadza ustawa o stanie klęski żywiołowej.
Art. 8 mówi o tym, kto kieruje działaniami w czasie stanu klęski żywiołowej. W zależności od tego na jakim obszarze został ogłoszony są to:
1) wójt (burmistrz, prezydent miasta)
2) starosta
3) wojewoda
4) minister
W zakresie działań, wójt (burmistrz, prezydent miasta) może wydawać polecenia wiążące kierownikom jednostek ochrony przeciwpożarowej działających na obszarze gminy (art. 9 – 13). Uprawnienia takie są wykonywane przy pomocy zespołów reagowania kryzysowego.
Podobnie pozostałe osoby, które kierują działaniami na obszarach właściwych dla nich terytorialnie.
Zatem zarówno OSP jak i PSP są traktowane na takich samych zasadach, podlegają tym samym osobą i nie ma miedzy tymi podmiotami żadnych nadrzędności/podległości.
Art. 2 – również bardzo ważny
„1. Stowarzyszenie jest dobrowolnym, samorządnym, trwałym zrzeszeniem o celach
niezarobkowych.
2. Stowarzyszenie samodzielnie określa swoje cele, programy działania i struktury
organizacyjne oraz uchwala akty wewnętrzne dotyczące jego działalności.
3. Stowarzyszenie opiera swoją działalność na pracy społecznej członków; do prowadzenia
swych spraw może zatrudniać pracowników.”
Stowarzyszeni może prowadzić działalność gospodarczą i o ile cały dochód jest przeznaczony na cele statutowe, to od takiego dochodu nie pobierany jest podatek dochodowy (art. 34).
Art. 6 mówiący
„1. Tworzenie stowarzyszeń przyjmujących zasadę bezwzględnego posłuszeństwa
ich członków wobec władz stowarzyszenia jest zakazane.
2. Nikogo nie wolno zmuszać do udziału w stowarzyszeniu lub ograniczać jego
prawa do wystąpienia ze stowarzyszenia. Nikt nie może ponosić ujemnych następstw
z powodu przynależności do stowarzyszenia albo pozostawania poza
nim.”
Jeżeli komuś wydaję się, że osoba nie będąca w stowarzyszeniu, nie podlega takiemu ograniczeniu, proszę o znalezienie podstawy prawnej.
Art. 8 mówi o tym kto sprawuje nadzór nad stowarzyszeniami. Organem nadzorującym OSP jest właściwy miejscowo starosta (nie PSP).
Rozdział 3 określa jakie uprawnienia ma organ nadzorujący:
„Art. 25.
Organ nadzorujący ma prawo:
1) żądać dostarczenia przez zarząd stowarzyszenia, w wyznaczonym terminie,
odpisów uchwał walnego zebrania członków (zebrania delegatów),
3) żądać od władz stowarzyszenia niezbędnych wyjaśnień.
Art. 26.
W razie niezastosowania się stowarzyszenia do wymagań określonych w art. 25, sąd
na wniosek organu nadzorującego może nałożyć grzywnę (…).
Art. 28.
W razie stwierdzenia, że działalność stowarzyszenia jest niezgodna z prawem lub
narusza postanowienia statutu w sprawach, o których mowa w art. 10 ust. 1 i 2, organ
nadzorujący, w zależności od rodzaju i stopnia stwierdzonych nieprawidłowości,
może wystąpić o ich usunięcie w określonym terminie, udzielić ostrzeżenia władzom
stowarzyszenia, wystąpić do sądu o zastosowanie środka określonego w art. 29.
Art. 29.
1. Sąd, na wniosek organu nadzorującego lub prokuratora, może:
1) udzielić upomnienia władzom stowarzyszenia,
2) uchylić niezgodną z prawem lub statutem uchwałę stowarzyszenia,
3) rozwiązać stowarzyszenie, jeżeli jego działalność wykazuje rażące lub uporczywe
naruszanie prawa albo postanowień statutu i nie ma warunków do
przywrócenia działalności zgodnej z prawem lub statutem.
2. Sąd rozpoznając wniosek, o którym mowa w ust. 1 pkt 3, może na wniosek lub z
własnej inicjatywy wydać zarządzenie tymczasowe o zawieszeniu w czynnościach
zarządu stowarzyszenia, wyznaczając przedstawiciela do prowadzenia
bieżących spraw stowarzyszenia.
3. Rozpoznając wniosek o rozwiązanie stowarzyszenia, sąd może zobowiązać władze
stowarzyszenia do usunięcia nieprawidłowości w określonym terminie i zawiesić
postępowanie. W razie bezskutecznego upływu terminu, sąd, na wniosek
organu nadzorującego lub z własnej inicjatywy, podejmie zawieszone postępowanie.
Art. 30.
1. Jeżeli stowarzyszenie nie posiada zarządu zdolnego do działań prawnych, sąd, na
wniosek organu nadzorującego lub z własnej inicjatywy, ustanawia dla niego
kuratora.
2. Kurator jest obowiązany do zwołania w okresie nie dłuższym niż 6 miesięcy
walnego zebrania członków (zebrania delegatów) stowarzyszenia w celu wyboru
zarządu. Do czasu wyboru zarządu, kurator reprezentuje stowarzyszenie w
sprawach majątkowych wymagających bieżącego załatwienia.
3. Wynagrodzenie kuratora pokrywa się z majątku stowarzyszenia.
Art. 31.
Na wniosek organu nadzorującego sąd wydaje postanowienie o rozwiązaniu stowarzyszenia,
w razie gdy:
1) liczba członków stowarzyszenia zmniejszyła się poniżej liczby członków
wymaganych do jego założenia,
2) stowarzyszenie nie posiada przewidzianych w ustawie władz i nie ma warunków
do ich wyłonienia w okresie nie dłuższym niż rok.”
Stowarzyszeni jest organizacją samorządową, jeżeli natomiast nie potrafi samo się rządzić sąd /tylko sąd/ może ustanowić kuratora. Nikt inny nie ma prawa „rządzić się” w stowarzyszeniu. Ograniczenie wolności w stowarzyszeniu przysługuje tylko sądowi, takiego prawa nie ma nawet organ nadzoru.
Art. 11.
„1. Najwyższą władzą stowarzyszenia jest walne zebranie członków. W sprawach, w
których statut nie określa właściwości władz stowarzyszenia, podejmowanie
uchwał należy do walnego zebrania członków.
3. Stowarzyszenie jest obowiązane posiadać zarząd i organ kontroli wewnętrznej.”
Jakoś nie widzę tu podmiotów zewnętrznych , które mają cokolwiek do powiedzenia w sprawach stowarzyszenia.
Na zakończenie: stowarzyszenie może rozwiązać się samo, lub może to zrobić sąd (art.36)
UoOP
Art. 19 podkreśla, że:
• ochotnicze straż pożarne są stowarzyszeniami tworzonymi na konstytucyjnej zasadzie wolności zrzeszania się,
• działają na podstawie statutu,
• wszelkie sprawy dotyczące ochrony przeciwpożarowej, określone w statucie wymagają uzgodnienia z komendantem powiatowym/miejski PSP – i tylko tyle.
Art. 21 mówi o uprawnieniach wojewody oraz starosty. Mianowicie w ściśle określonej sytuacji, mogą oni żądać od OSP informacji.
Art. 23. OSP ma obowiązek uczestniczyć na wezwanie PSP w działaniach ratowniczych nawet poza terenem własnego działania (koszty zwraca wtedy PSP). Podkreślam zapis „mają obowiązek uczestniczyć” nie oznacza że PSP może wydawać rozkazy co do wyjazdu (nawet tu PSP nie ma takiego prawa).
Art. 26. KW PSP ma obowiązek wypłacić odszkodowanie za szkody w mieni strażakowi OSP z KSRG powstałych w wyniku działania ratowniczego.
Art. 31 PSP jest obowiązana do przekazywanie sprawnego sprzęty dla OSP.
Art. 35 szkoleni strażaków OSP prowadzi nieodpłatnie PSP
Ustawa o PSP, mówi o możliwości:
• dysponowania OSP do zdarzeń,
• kierowania siłami i środkami KSRG w działaniach ratowniczych.
• współpracy PSP – OSP
• współpraca PSP – komendant gminy (zatrudniony przez gminę)
• szkolenie członków OSP
• przeprowadzenie inspekcji gotowości OSP, przy czym zalecenia pokontrolne nie są wiążące dla OSP
• organizowanie i kierowanie akcją ratowniczą
Jakoś nie widzę tu nadrzędnej pozycji PSP, w stosunku do OSP.
Widzę za to szereg obowiązków PSP w stosunku do OSP oraz konieczność współpracy.
Pozdrawiam
