Zgodnie z wyżej wymienionymi przepisami prawa, pracownicze kasy zapomogowo-pożyczkowe:
* mogą być tworzone we wszystkich zakładach pracy, przez pracowników oraz emerytów i rencistów, bez względu na ich przynależność związkową,
* są nadzorowane (społecznie) przez związki zawodowe,
* w jednym zakładzie pracy może działać tylko jedna PKZP,
* w przypadku zakładu, w którym nie ma, zgodnie z przepisami, minimalnej liczby członków-założycieli PKZP (10 pracowników) można zorganizować międzyzakładową PKZP.
Kasa zapomogowo-pożyczkowa to najszybsza i najskuteczniejsza forma samopomocy koleżeńskiej w miejscu pracy. Każdy pożyczkobiorca korzysta z pieniędzy stanowiących własność jego kolegów-członków tej samej kasy. Pożyczki są nieoprocentowane i spłacane w miesięcznych ratach.
Członkostwo w kasie jest dobrowolne, a za zobowiązania PKZP odpowiadają jej członkowie solidarnie do wysokości wkładów.
Zakład pracy zobowiązany jest udzielić PKZP nieodpłatnej pomocy w zakresie obsługi technicznej (zapewnienia pomieszczeń biurowych, dostarczania druków i formularzy), prawnej i finansowo-księgowej (prowadzenie księgowości, obsługi kasowej, dokonania na rzecz PKZP potrąceń w listach płac, listach wypłat zasiłków chorobowych, zasiłków wychowawczych, wpisowego, wkładów miesięcznych i rat pożyczek, przyjmowania wpłat wnoszonych przez emerytów i rencistów oraz osób przebywających na urlopach wychowawczych, odprowadzania wpłat na rachunek bankowy PKZP, informowania przynajmniej raz w roku członków kasy o stanie ich wkładów i zadłużeń).
Szczegółowe warunki świadczenia pomocy przez zakład pracy, określa umowa zawarta pomiędzy zakładem pracy a PKZP.
Organy PKZP nie podlegają zwierzchności zakładu pracy, w którym kasa została utworzona.
Organy PKZP i ich zadania
Walne zebranie członków - jest najwyższym organem PKZP. Stanowią go wszyscy członkowie kasy lub delegowani przez nich przedstawiciele (walne zebranie delegatów).
Walne zebranie podejmuje decyzje w najważniejszych dla kasy sprawach, w szczególności dotyczących:
* podejmowania uchwał w sprawie utworzenia i likwidacji PKZP lub przekształcenia w SKOK,
* uchwalania statutu PKZP i wprowadzania w nim zmian,
* dokonywania wyboru członków zarządu i komisji rewizyjnej oraz decydowania o liczebności tych organów i czasie trwania ich kadencji, dokonywania zmian w składzie zarządu i komisji rewizyjnej,
* ustalania wysokości wpisowego, miesięcznych wkładów członkowskich oraz zasad udzielania zapomóg,
* w razie powstania szkód i strat – rozpatrywania ich przyczyn oraz podejmowania decyzji w sprawach ich pokrycia,
* przyjmowania sprawozdań zarządu z bieżącej działalności oraz sprawozdań i wniosków komisji rewizyjnej,
* zatwierdzania sprawozdań i bilansów rocznych.
Walne zebranie członków (delegatów) zbiera się raz w roku (walne zebranie zwyczajne) lub według potrzeb (walne zebranie nadzwyczajne).
Zarząd PKZP – organizator działalności kasy i reprezentant interesów kasy na zewnątrz. Prowadzi politykę w zakresie udzielania świadczeń, zarządza funduszami kasy, decyduje o lokowaniu wolnych środków kasy na rachunkach terminowych i lokatach bankowych, o przyjmowaniu członków i skreśleniu ich z listy, o udzielaniu pożyczek i terminach ich spłat oraz o wszystkich innych sprawach bieżących. Zarząd powinien składać się co najmniej z trzech członków, a na swym pierwszym posiedzeniu wybiera ze swego grona:
* przewodniczącego, który organizuje kolegialną pracę całego zarządu, czuwa nad przestrzeganiem obowiązujących przepisów i postanowień Statutu PKZP, realizuje plan pracy zarządu,
* sekretarza, który odpowiada za ewidencję członków i dokumentację PKPZ, sporządza protokoły z zebrań, zajmuje się przygotowaniem projektów uchwał,
* skarbnika, który zobowiązany jest czuwać nad prawidłowym sporządzaniem dokumentacji finansowej PKZP, zwłaszcza wniosków o przyznanie pożyczki, zwrot wkładów członkowskich. Skarbnik współpracuje z kasjerem i księgowym PKZP, przekazuje do działu rachunkowości zakładu pracy miesięczne listy potrąceń należności na rzecz PKZP (wpisowego, wkładów miesięcznych, rat pożyczek).
Komisja rewizyjna - to organ kontrolujący działalność finansową zarządu. Składa się co najmniej z trzech członków, a do jej kompetencji należy w szczególności:
* ochrona mienia PKZP,
* kontrola przestrzegania przez zarząd postanowień statutu,
* czuwanie nad prawidłowym udokumentowaniem wszystkich wpłat i wypłat,
* czuwanie nad terminowym prowadzeniem obsługi kasowej i księgowości PKZP przez zakład pracy.
Uchwały organów PKZP zapadają zwykłą większością głosów, w obecności co najmniej połowy liczby członków (delegatów).
Kadencja zarządu i komisji rewizyjnej trwa nie dłużej niż 4 lata.
Członkowie organów PKZP wykonują swoje czynności społecznie.
Organizowanie PKZP
Pracownicza kasa zapomogowo-pożyczkowa może być utworzona w zakładzie pracy, w którym co najmniej 10 pracowników zadeklaruje gotowość przynależności do PKZP. O jej utworzeniu decydują założyciele, którzy uchwalają statut i dokonują wyboru organów przewidzianych w statucie. Prawną pomoc w opracowaniu projektu statutu powinien zapewnić zakład pracy.
Wybory w PKZP mogą się odbywać w sposób jawny lub tajny, a decyzję w tej sprawie podejmuje walne zebranie w drodze głosowania jawnego.
PKZP używa pieczęci podłużnej z podaniem nazwy i adresu zakładu pracy, w którym została utworzona.
Gromadzenie wkładów i udzielanie pożyczek
Podstawowym źródłem zasilania PKZP środkami pieniężnymi są wkłady członkowskie, najczęściej potrącane przez zakład pracy z listy płac. Wkłady członkowskie są księgowane na imiennym rachunku wnoszącego je członka. Stanowią jego własność i podlegają zwrotowi w przypadku rezygnacji z przynależności do PKZP. Wkłady członkowskie są przechowywane na funduszu oszczędnościowo-pożyczkowym przeznaczonym na udzielanie pożyczek.
Poza wkładami miesięcznymi każdy członek PKZP obowiązany jest wpłacić wpisowe, czyli jednorazowa kwotę zasilającą fundusz rezerwowy kasy, w wysokości uchwalonej przez walne zebranie członków. Wpisowe ustalane jest kwotowo (wtedy wpisowe jest jednakowe dla wszystkich wstępujących członków) lub procentowo (w określonym procencie minimalnego lub przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, w roku poprzednim).
Umowa o udzielenie pożyczki regulowana jest przepisami Kodeksu cywilnego. Jednym z rodzajów poręczenia spłaty pożyczki mogą być wkłady własne zgromadzone w kasie przez pożyczkobiorcę, drugim rodzajem – przedstawienie poręczeń osób trzecich, trzecim – przyjmowanie zastawów. Rodzaje gwarancji wybiera walne zgromadzenie członków i określa je w statucie jako obowiązujące kasę.
Rachunkowość kasy powinna być prowadzona zgodnie z przepisami prowadzenia rachunkowości. Jest to rachunkowość uproszczona, a rokiem obrachunkowym jest rok kalendarzowy.
Dla zapewnienia PKZP normalnego trybu pracy, zakład pracy powinien zaopatrzyć kasę w niezbędne druki i formularze. Mają je w swojej ofercie różne wydawnictwa
i instytucje. Dokumenty te to m.in.:
* deklaracja przystąpienia do PKZP,
* wniosek o udzielenie pożyczki,
* stan konta,
* sprawozdanie finansowo-statystyczne.
PKZP ma prawo przyjmować subwencje i darowizny na zasilenie funduszu rezerwowego.
Likwidacja PKZP
Przepisy rozporządzenia Rady Ministrów przewidują dwa wypadki obligatoryjnego postawienia PKP w stan likwidacji:
* w razie upadłości lub likwidacji zakładu pracy,
* w razie zmniejszenia się liczby członków poniżej dziesięciu.
Likwidacja PKZP ma na celu zakończenie spraw bieżących, spłatę zobowiązań oraz ściągnięcie wierzytelności. Skład komisji likwidacyjnej określa uchwała walnego zebrania o likwidacji PKZP.
Pamiętajmy, że w PKZP są gromadzone pieniądze jej członków, więc do organów kasy powinni być wybierani ludzie odpowiedzialni i rzetelni, do których członkowie kasy mają zaufanie. Daje to gwarancję prawidłowego działania kasy i nie wydłuża drogi do otrzymania pożyczki.
Autor Maria Baron
To chyba wszystko co można powiedzieć o PKZP a reszta to już tylko statut który określa szczegółowo zasady działania.
